Diễn đàn nhằm cập nhật, trao đổi những thông tin tổng quát về xu hướng nghiên cứu, phát triển và tích hợp công nghệ mới, giải pháp sáng tạo hướng tới nền nông nghiệp bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Từ một đất nước thiếu lương thực, giờ đây Việt Nam không những đủ tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu nông sản thuộc nhóm nước xuất khẩu hàng đầu thế giới; 9 tháng năm 2023, xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 38,48 tỷ USD; trong đó, trồng trọt là 19,54 tỷ USD, chiếm khoảng 50,8% giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn đóng góp phần quan trọng trong cơ cấu nền kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.
Theo ông Ralph Bean, Tham tán Nông nghiệp, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, nhu cầu thực hành nông nghiệp bền vững đang trở nên quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu. An ninh lương thực đang là mối quan ngại thường trực khi dân số ngày một tăng cũng như đảm bảo công bằng trong dinh dưỡng, giá phải chăng.
Ông Ralph Bean cho rằng, tiềm năng công nghệ sinh học trong nông nghiệp rất lớn như: nhân giống chính xác, kỹ thuật nguồn gen, tăng vi chất bằng sinh học, tăng cường khả năng kháng bệnh… Công nghệ sinh học đang cho công cụ hữu hiệu để nông nghiệp phát triển các vụ mùa có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, sản phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn và có thể khắc phục vấn đề về môi trường, qua đó giúp tăng sản lượng lương thực, thực phẩm.
Ông Duke Hipp, Giám đốc Đối ngoại và Hợp tác Chiến lược (CropLife Châu Á) cho rằng, các đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực bảo vệ thực vật và cây trồng công nghệ sinh học giúp giảm bớt phát thải khí nhà kính
Ông Duke Hipp cho biết, mạng lưới của CropLife trên toàn cầu đã triển khai hơn 300 dự án hợp tác với các đối tác trong chuỗi giá trị để triển khai tập huấn cho các nông hộ nhỏ, đảm bảo canh tác cây trồng một cách bền vững – tính tới nay đã tập huấn cho khoảng 4 triệu hộ nông dân.
"Các giải pháp khoa học thực vật tiên tiến như công nghệ sinh học và bảo vệ thực vật, nông nghiệp số và chính xác đang hỗ trợ nông dân giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu đồng thời tăng cường bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và nâng cao năng suất. Những đổi mới về giống cây trồng, như khả năng chống chịu thuốc trừ cỏ và cải thiện khả năng kiểm soát cỏ dại. Cùng với đó, với công nghệ chỉnh sửa gen, các nhà lai tạo giống cây trồng có thể phát triển ra những giống có khả năng thu giữ carbon, kháng sâu bệnh và mầm bệnh tốt hơn; thậm chí đẩy nhanh quá trình thuần hóa các loài cây trồng mới", ông Duke Hipp nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định: "Việt Nam đã định hướng phát triển để trở thành quốc gia sản xuất và cung cấp lương thực, thực phẩm minh bạch – trách nhiệm – bền vững trong thời gian tới.
Theo đó, Việt Nam sẽ thực hiện chuyển đổi hệ thống lương thực, thực phẩm theo hướng "xanh", ít phát thải và bền vững, thúc đẩy phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp và nhân rộng mô hình hợp tác công tư, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong các chuỗi giá trị nông nghiệp".
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, khoa học công nghệ tiếp tục là then chốt trong Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên khắp thế giới. Theo ước tính, khoa học công nghệ đã đóng góp trên 35% vào thành công trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta thời gian qua. Chính nhờ khoa học công nghệ mà tốc độ tăng trưởng của ngành nông nghiệp luôn duy trì ở mức cao, góp phần duy trì mức tăng trưởng chung của cả nước.
Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển bền vững của hệ thống thực phẩm toàn cầu. Các cải tiến về giống cây trồng, nguyên liệu đầu vào, các công nghệ mới như công nghệ sinh học và những công cụ canh tác tiên tiến ứng dụng nhận dạng tự động (AIS) và số hoá là chìa khóa cho phép nông dân thích ứng hiệu quả hơn với điều kiện thời tiết thay đổi, tạo ra năng suất nông nghiệp cao với chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng cải thiện.
Nông dân từ đó có thể tạo ra nguồn thực phẩm đa dạng, bổ dưỡng với giá cả hợp lý nhờ ứng dụng các cải tiến khoa học và việc hỗ trợ nông dân canh tác hiệu quả và thân thiện hơn với môi trường như sử dụng nguyên liệu đầu vào tiết kiệm hơn, giảm phát thải, giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên như: đất đai, nước, nguyên liệu đầu vào… Qua đó, cũng góp phần cải thiện sinh kế của cộng đồng nông thôn.
Đỗ Hương
