Công nhân Công ty Truyền tải điện 1 kiểm tra thiết bị TBA 220 kV Xuân Mai. Ảnh: Huy Hùng/ TTXVN
Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động mua bán điện trực tiếp giữa hai bên.
Đẩy nhanh tiến độ triển khai DPPA
Tại Công văn số 202/BC-BCT ngày 24/10/2023, Bộ Công Thương cho biết, mục tiêu của cơ chế DPPA bao gồm: Đáp ứng xu hướng sử dụng năng lượng sạch của khách hàng; góp phần thu hút đầu tư vào việc phát triển bền vững năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường; là bước chuẩn bị cần thiết để chuyển sang vận hành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh tại Việt Nam.
Việc xây dựng và ban hành các loại văn bản này là điều kiện tiên quyết để đảm bảo giá bán lẻ cho từng khách hàng lớn phản ánh đúng và đầy đủ các chi phí, tránh gây thất thoát tài sản của nhà nước và đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài FDI và các khách hàng khác. Do đó, thời gian áp dụng mô hình phụ thuộc vào tiến độ xây dựng, sửa đổi và hiệu lực các văn bản này.
Hiện tại, các quy định về “giá phân phối điện”, “giá điều độ vận hành hệ thống điện và giá điều hành giao dịch thị trường điện lực” đã được Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính kiến nghị bổ sung vào Luật Giá và đã được Quốc hội thông qua ngày 19/6/2023; có hiệu lực từ ngày 1/7/2024.
Quy định rõ đối tượng được áp dụng
Với dự thảo lần này, Bộ quy định áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện và khách hàng, cụ thể: Đơn vị phát điện sở hữu nhà máy điện gió hoặc mặt trời đấu nối vào hệ thống điện quốc gia và có công suất đặt từ 10 MW trở lên. Khách hàng sử dụng điện lớn là các tổ chức, cá nhân đang mua điện phục vụ cho mục đích sản xuất từ cấp điện áp từ 22 kV trở lên.
Các đơn vị điện lực tham gia gồm: Tập đoàn Điện lực Việt Nam; đơn vị điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện; đơn vị bán lẻ điện.
Đáng chú ý, quy định chung, đối với trường hợp mua bán điện giữa đơn vị phát điện và khách hàng thông qua đường dây kết nối trực tiếp, hai bên có trách nhiệm thực hiện theo các quy định hiện hành cụ thể: Đơn vị phát điện có trách nhiệm thực hiện việc đầu tư xây dựng dự án điện phù hợp với quy hoạch phát triển điện lực.
Đơn vị phát điện có trách nhiệm thực hiện quy định liên quan đến việc cấp phép hoạt động điện lực theo Quy định về trình tự, thủ tục cấp giấy phép hoạt động điện lực do Bộ Công Thương ban hành. Đơn vị phát điện và khách hàng có trách nhiệm thực hiện các quy định về mua bán điện, giá bán điện theo quy định tại Luật Điện lực và Quy định về thực hiện giá bán điện do Bộ Công Thương ban hành.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng đề cập việc mua bán điện của đơn vị phát điện thông qua thị trường điện giao ngay: Đơn vị phát điện ký hợp đồng với Tập đoàn Điện lực Việt Nam theo mẫu do Bộ Công Thương ban hành để tham gia Thị trường bán buôn điện cạnh tranh và bán điện năng của nhà máy điện lên thị trường điện giao ngay. Hợp đồng mua bán điện giữa đơn vị phát điện và Tập đoàn điện lực Việt Nam sẽ được chuyển sang thực hiện theo quy định mới có liên quan phù hợp với từng cấp độ phát triển của thị trường điện.
Đơn vị phát điện có trách nhiệm thực hiện đăng ký tham gia thị trường bán buôn điện cạnh tranh theo quy định tại Thông tư quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.
Về công bố công suất của nhà máy điện, đơn vị phát điện có trách nhiệm gửi công bố công suất của nhà máy điện cho đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện theo quy định tại Thông tư quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.
Căn cứ số liệu công suất dự báo do đơn vị phát điện cung cấp, đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện có trách nhiệm so sánh, đối chiếu với giá trị công suất dự báo từ các nguồn dự báo độc lập khác và thực hiện lập lịch huy động các nhà máy điện theo quy định tại Thông tư quy định về hệ thống điện truyền tải, Thông tư quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành và các quy định pháp luật khác có liên quan.
Đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện có trách nhiệm tính toán các khoản doanh thu của đơn vị phát điện trên thị trường điện giao ngay trong chu kỳ thanh toán. Khoản thanh toán trên thị trường điện giao ngay trong từng chu kỳ giao dịch được tính toán theo sản lượng điện đo đếm của đơn vị phát điện nhân với giá thị trường điện giao ngay do đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện tính toán, công bố theo quy định tại Thông tư quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.
Liên quan đến vấn đề trách nhiệm, Bộ Công Thương sẽ thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan thuộc thẩm quyền ban hành để đảm bảo triển khai thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp.
Đồng thời, chủ trì, phối hợp với các bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp; hướng dẫn, theo dõi, giám sát và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp theo thẩm quyền.
Bộ Tài chính có trách nhiệm hướng dẫn các bên tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp đối với nội dung liên quan đến hợp đồng kỳ hạn dạng chênh lệch, cơ chế thuế giá trị gia tăng của hợp đồng kỳ hạn dạng chênh lệch và các nội dung khác thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính.